1.อักษรสามหมู่ (ประถมศึกษาปีที่2)
ไตรยางศ์ หรือ อักษรสามหมู่ คือระบบการจัดหมวดหมู่อักษรไทย (เฉพาะรูปพยัญชนะ) ตามลักษณะการผันวรรณยุกต์ ของพยัญชนะแต่ละหมวด เนื่องจากพยัญชนะไทย เมื่อกำกับด้วยวรรณยุกต์หนึ่งๆ แล้วจะมีเสียงวรรณยุกต์ที่แตกต่างกัน การจัดหมวดพยัญชนะ ทำให้การเรียนภาษาไทยง่ายขึ้น ด้วยเหตุนี้ จึงเชื่อว่า ในชั้นแรกนั้น การแบ่งหมวดหมู่พยัญชนะน่าจะทำขึ้นเพื่อประโยชน์ในการแต่งตำราสอนภาษาไทยแก่นักเรียน
คำว่า ไตรยางศ์ มาจากคำในภาษาสันสกฤตว่า ตฺรยฺ (ไตร) ซึ่งแปลว่า สาม รวมกับ อํศ (องศ์) ซึ่งแปลว่า ส่วน ดังนั้น ไตรยางศ์ จึงแปลรวมกันได้ว่าว่า สามส่วน
การจัดหมวดหมู่ไตรยางศ์
ไตรยางศ์มีการจัดหมวดหมู่เพื่อแบ่งพยัญชนะไทยออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้
อักษรสูง มี 11 ตัว ได้แก่ ข ฃ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ษ ส ห
อักษรกลาง มี 9 ตัว ได้แก่ ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ
อักษรต่ำ มี 24 ตัว ได้แก่ ค ฅ ฆ ง ช ซ ฌ ญ ฑ ฒ ณ ท ธ น พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ฬ ฮ
การจัดหมวดหมู่ไตรยางศ์นั้น มีหลักฐานปรากฏครั้งแรกในหนังสือจินดามณี เมื่อครั้งกรุงศรีอยุธยา เข้าใจว่าเป็นผลงานของพระโหราธิบดีได้แต่งถวายสมเด็จพระนารายณ์มหาราช แต่ยังไม่ปรากฏหลักฐานชัดเจนในเรื่องนี้
ประโยคช่วยจำหมวดหมู่ไตรยางศ์
อักษรสูง
ของ(ข)ของ(ฃ)ฉัน(ฉ)ถูก(ฐ ถ)เผา(ผ)ฝัง(ฝ)เสีย(ศ ษ ส)หาย(ห)
หรือผี (ผ) ฝาก (ฝ) ถุง (ถ ฐ) ข้าว (ข ฃ) สาร (ศ ษ ส) ให้ (ห) ฉัน (ฉ)
อักษรกลาง
ไก่(ก)จิก(จ)เด็กตาย(ฎ ฏ)เด็กตาย(ด ต)บน(บ)ปาก(ป)โอ่ง(อ)
ที่เหลือเป็นอักษรต่ำ
อักษรคู่
ในการจัดหมวดหมู่ไตรยางศ์ อักษรสูงและอักษรต่ำจำนวนหนึ่ง มีลักษณะเสียงอย่างเดียวกันแต่ในพื้นเสียงต่างกัน นั่นคือ พวกหนึ่งมีพื้นเสียงสูง อีกพวกหนึ่งมีพื้นเสียงต่ำ สามารถจัดเป็นคู่ได้ 7 คู่ เรียกว่า "อักษรคู่"
อักษรสูง อักษรต่ำ
ข ฃ ค ฅ ฆ
ฉ ช ฌ
ฐ ถ ฑ ฒ ท ธ
ผ พ ภ
ฝ ฟ
ศ ษ ส ซ
ห ฮ
อักษรคู่เหล่านี้ สามารถนำมาใช้ร่วมกันเพื่อผันเสียงวรรณยุกต์ได้ครบ 5 เสียง เช่นเดียวกับอักษรกลาง เช่น
คา - ข่า - ข้า/ค่า - ค้า - ขา
ฮา - ห่า - ห้า/ฮ่า - ฮ้า - หา
สำหรับอักษรต่ำที่เหลือ คือ ง ญ ณ น ม ย ร ล ว ฬ จะใช้ ห เป็นอักษรนำเพื่อให้สามารถผันเสียงวรรณยุกต์ได้ครบ เช่น
นา - หน่า - หน้า/น่า - น้า - หนา
วา - หว่า - หว้า/ว่า - ว้า - หวา
หมายเหตุ ปัจจุบันไม่มีคำศัพท์คำใดที่ใช้ หณ และ หฬ เป็นพยัญชนะต้น
แหล่งที่มา
2. มาตราตัวสะกดในภาษาไทย
(ประถมศึกษาปีที่ 3)
มาตราตัวสะกดมีทั้งที่ใช้ตัวสะกดตรงแม่ และมาตราตัวสะกดที่ไม่ตรงแม่
การเรียนรู้มาตราตัวสะกดต่างๆ ทำให้เขียนและอ่านคำได้ถูกต้อง
มาตราตัวสะกด คือ พยัญชนะที่ผสมอยู่ข้างหลังคำหรือพยางค์ในแม่ ก กา
ทำให้แม่ ก กา มีตัวสะกด เช่น มี เมื่อประสมกับ ด ลายเป็น มีด เป็นต้น
มาตรา ก กา หรือแม่ ก กา คือ คำหรือพยางค์ที่ไม่มีตัวสะกด เช่น มา เสือ ตัว
มือ เสีย ดำ ฯลฯ ส่วนมาตราตัวสะกดมีทั้งหมด ๘ แม่ คือ กก กด กบ กม เกย เกอว กง กน
แบ่งได้ดังนี้
๑.
มาตราตัวสะกดตรงแม่ ใช้ตัวสะกดตัวเดียว มี ๔ มาตรา คือ
แม่กง ใช้ ง สะกด
เช่น หาง ปลิง สอง งง แรง ฯลฯ
แม่กม ใช้ ม สะกด
เช่น ลม แต้ม โสม มุม งอม สนาม ฯลฯ
แม่เกย ใช้ ย สะกด
เช่น สาย ลอย โปรย เฉย ปุ๋ย ฯลฯ
แม่เกอว ใช้ ว สะกด
เช่น แห้ว กาว เปรี้ยว เปลว ฯลฯ
๒.
มาตราตัวสะกดไม่ตรงแม่ มีตัวสะกดหลายตัวในมาตราเดียวกัน
เพราะออกเสียงเหมือนตัวสะกดเดียวกัน มี ๔ มาตรา คือ
แม่กน ใช้ น ญ ณ ร ล
ฬ สะกด เช่น นาน วิญญาณ วานร กาลเวลา พระกาฬ ฯลฯ
แม่กก ใช้ ก ข ค ฆ
สะกด เช่น ปัก เลข วิหค เมฆ ฯลฯ
แม่กด ใช้ ด จ ช
ซ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ต ถ ท ธ ศ ษ ส สะกด เช่น แปด ตรวจ ก๊าซ บงกช กฎหมาย ปรากฏ อิฐ
ครุฑวัฒนา เปรต โอสถ บาท โกรธ กระดาษ รส เลิศ ฯลฯ
แม่กบ ใช้ บ ป ภ พ ฟ
สะกด เช่น กลับ บาป ลาภ นพรัตน์ กราฟ ฯลฯ
แม่ กก
มาตราแม่ กก
เป็นคำที่ประสมกับสระต่างๆ และมี ก
เป็นตัวสะกด เช่น ผัก นก เลือก
นอกจากนี้ คำที่ประสมสระต่างๆ และมี ข ค ฆ เป็น
ตัวสะกดและ อ่านอ่านออกเสียงอย่าง ก
สะกดก็เป็นคำในมาตรากก เช่น สุนัข โชค เมฆ
แม่ กง
มาตราตัวสะกดแม่ กง คือ
คำที่ประสมด้วยสระต่าง ๆ
และมี
ง เป็นตัวสะกด เช่น กลอง ธง กลาง เตียง กางเกง ลิง ผึ้ง
ร้องเพลง แป้ง แกง แห้งแล้ง เป็นต้น
แม่ กด
มาตราแม่ กด คือคำที่ ด เป็นตัวสะกด และคำที่มีเสียง
เหมือน ด
เป็นตัวสะกดได้แก่คำที่มีตัวสะกดเป็นพยัชนะต่อไปนี้
คือ
จ ฉ ช
ฌ ซ ฎ
ฏ ฑ ฒ
ฐ ด ต
ถ ท ธ
ศ ษ ส อาจ
เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ตัวสะกดแม่ กด
แม่ กน
มาตราแม่ กน คือ พยางค์ที่ออกเสียงเหมือนมีตัว "น"
สะกด
พยัญชนะที่ใช้เป็นตัวสะกดในมาตราแม่ กน
ได้แก่
น
ณ ญ ร
ล ฬ
ตัวอย่างคำที่มีตัวสะกดในมาตราตัวสะกดแม่ กน
กระตือรือร้น กันแสง ขมีขมัน
ขึ้นแท่น คำประพันธ์
จินดา ชันษา ชุลมุน ดูหมิ่น
ต้นหว้า โต๊ะจีน พระชนนี
แม่ กบ
มาตราตัวสะกดแม่ กบ คำที่ประสมกับสระต่าง ๆ และมี
บ เป็นตัวสะกดตรงมาตรา และมี
ป พ ภ ฟ เป็นตัวสะกด แต่ออกเสียงเหมือน บ สะกด
เช่น ลบ รูป
ลาภ ภาพ ยีราฟ เป็นต้น
แม่
กม
มาตราตัวสะกดแม่ กม คือคำที่ประสมด้วยสระต่าง ๆ
และมี ม เป็นตัวสะกด
ตัวอย่างคำที่มีตัวสะกดในมาตราตัวสะกดแม่ กม
กระหม่อม คำราม จริยธรรม ชมรม ถล่ม ทะนุถนอม ทิม
ทุ่ม บรรทม บังคม เปรมปรีดิ์
พฤติกรรม ภิรมย์ แยม หยาม อาศรม
แม่
เกย
มาตราตัวสะกดแม่ เกย คือคำที่ประสมด้วยสระต่างๆ ย เป็นตัวสะกด
ตัวอย่างคำที่มีตัวสะกดในมาตราตัวสะกดแม่ เกย
กระจ้อยร่อย ข่าย ชีวาลัย ทยอย นโยบาย เนย
เนื้อทราย เปรียบเปรย พระทัยโพยภัย ภูวไนย เสวย
มโนมัย วินัย สาหร่าย
แม่ เกอว
มาตราตัวสะกดแม่ เกอว คือคำที่ประสมด้วยสระต่างๆ
และมี ว เป็นตัวสะกด
ตัวอย่างคำที่มีตัวสะกดในมาตราตัวสะกดแม่ เกอว
กริ้ว ก๋วยเตี๋ยว ข้าวยำ
ข่าวลือ จิ๋ว เจื้อยแจ้ว
ดาวฤกษ์
ต้นงิ้ว ท้าวไท ทาวน์เฮ้าส์ ประเดี๋ยว
ยั่ว เลิกคิ้ว
หิวข้าว
เหว อ่าว
แหล่งที่มา
https://sites.google.com/site/thai043/matra-taw-sakd
|
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น